قبل از پرداختن به روش های رفع جای زخم می بایست علل و فرآیند شکل گیری جای زخم را به طور مختصر بررسی کنیم. به دنبال هر آسیب که به پوست وارد می شود برحسب شدت و وسعت آن آسیب ، پاسخ پوست به آن می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. اگرآسیب وارده به پوست به میزان کم و مختصر باشد اتفاق حاصله در حد تحمل فیزیولوژیک پوست بوده و پاسخ طبیعی ترمیمی در نهایت منجربه ترمیم و بهبودی بدون شکل گیری جای زخم یا باقیمانده ای از جای زخم باشد. اما اگر میزان آسیب وارده زیاد و با شدت و وسعت زیاد باشد پاسخ بافتی وعکس العمل به آن شدید بوده و در نهایت منجربه شکل گیری جای زخم ( اسکار) می گردد. بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که تمام آسیب های وارده به پوست الزاماً منجر به شکل گیری جای زخم نمی گردند. در ادامه با کلینیک پوست و مو نیک آفرید همراه باشید.

رفع جای زخم

درمان جای زخم

آسیب های مختلف وارده به پوست می توانند به صورت انواع سوختگی ( آب جوش ، برق ،  آفتاب ، سولاریوم ، موادمذاب ، سطوح داغ ، اسید ها و… ) خراشیدگی ، جراحی ، حتی برخی از خدمات مختلف پزشکی و لیزرها و… می توانند منجربه آسیب پوستی شوند. پس از وارد شدن آسیب در ابتدا التهاب ایجاد شده و سلول های التهابی و ایمنی به سمت بافت حرکت کرده و منجر به تورم و التهاب و قرمزی می شوند. این فرآیند چند روز تداوم داشته و به تدریج کاهش یافته و با کم شدن حضور سلول های التهابی و ایمنی دربافت ، سلول های ترمیم کننده و بازسازی کننده همانند فیبروبلاست به سمت کانون آسیب حرکت کرده و شروع به بازسازی و ترمیم می کنند.

این فرآیند تا چندهفته به صورت مداوم دربافت ادامه داشته و عموماً حداقل پنج تا شش هفته و گاهاً حتی بیشتر و تا ده هفته ادامه می یابد. در طی این مدت سه حالت ممکن است رخ دهد. حالت اول این است که باقت کامل ترمیم شده و هیچ گونه ردی از زخم باقی نماند. حالت دوم این است که جای زخم ( اسکار) Scar  به صورت فرورفته  ( آتروفیک ) ایجاد شود که عمدتاً در مورد زخم های آکنه و برخی از زخم های جراحی و جای زخم برخی بیماری ها مثل سالک این حالت رخ می دهد. حالت سوم این است که محل ترمیم زخم رشد کرده و منجر به شکل گیری جای زخم برجسته (هیپرتروفیک ) گردد. در حالت آخر یعنی زخم های برجسته فعالیت سلول های ترمیم کننده گاها تا یکسال یا حتی بیشتر ادامه داشته و همین امر باعث رشد افسار گسیخته بافت درمحل زخم و شکل گیری زخم برجسته می شود. پس از گذر از مرحله دوم و اتمام فعالیت سلول های التهابی بافت وارد مرحله آخر ترمیم یعنی شکل گیری مجدد Remodeling  می گردد.

حتما بخوانید
تشخیص و درمان بیماری پوست

در این مرحله رشته های مختلف کلاژن که در مرحله قبلی توسط سلول های ترمیم کننده به صورت درهم و برهم و نامرتب در بافت ساخته شده بود تا حدودی ساختار مرتب پیدا می کنند. نکته مهم توضیحات بالا مداخلات درمانی پزشکی در مرحله دوم و حتی مرحله اول است که منجر به کاهش شدت التهاب و کنترل فرآیند بازسازی بافت و مداخله در آن توسط درمان های مختف موضعی یا سیستمیک ( خوراکی ، تزریقی ) است که باعث کاهش احتمال شکل گیری جای زخم می گردد. در نهایت پس از تکمیل تمام اتفاقات و ایجاد جای زخم ، زمان مداخله درمانی برای کاهش جای زخم فرا می رسد. راهکارهای کاهش و رفع جای زخم فرورفته با برجسته متفاوت بوده و بعنوان مثال در مورد زخم های فرورفته روش های متداول همانند میکرونیدلینگ ، آراف RF  فرکشنال ، پیلینگ شیمیایی ، کرم های لایه بردار موضعی ، لیزرهای فرکشنال مثل co2  یا اربیوم و امثالهم می باشند.

در مورد زخم های برجسته روش های درمانی متفاوت بوده و از جمله آنها ترکیبات موضعی حاوی سیلیکون ، کورتون موضعی ( کرم ، تزریق ) ، لیزرهای عروقی ، ترکیبات تعدیل کننده ایمنی ، فریز با کرایو و امثالهم می باشد. بدیهی است تمامی این خدمات بایستی حتما توسط پزشک متخصص و در مراکز درمانی صورت پذیرد. لیزرهای فرکشنال ازجمله مرسوم ترین و موثرترین ابزارهای رفع جای زخم فرورفته همانند جای زخم آکنه هستند و نیاز به تعدد جلسات داشته و عموما ماهیانه یکبار به مدت 4 تا 5 ماه متوالی (چهار تا پنج جلسه) انجام می گردند.

حتما بخوانید
لیزر موهای زائد

بهبودی بصورت نسبی بوده اما درصد بهبودی زیاد می باشد و نمای ظاهری زخم بسیار بهتر شده و کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیرقرارمی دهد. پس از انجام لیزر فرکشنال و سایر روش های ترمیم زخم مراقبت های دقیق توسط پزشک توصیه و ترکیبات مختلف موضعی تجویزمی شوند که بایستی توسط بیماران رعایت گردد تا نتایج بهتری را بگیرند. از جمله عوارض موقت لیزرهای فرکشنال می توان به قرمزی و التهاب و احساس سوزش و حس خشکی و کشیدگی پوست نام برد. در بین جلسات لیزر با توجه به حساسیت پوست به نورخورشید مصرف کرم ضدآفتاب از اهمیت خاصی برخوردار است که بایستی درصورت مواجهه با نور آفتاب هر سه ساعت تجدید گردد.